طرحواره رهاشدگی یا طردشدگی چیست؟ (چرا جذب افراد بی‌تعهد و خیانت‌کار میشم؟)
تا به حال احساس کرده‌اید از طرف والدین‌تان طرد یا رها شده‌اید؟ احساس کردید آنها به شما به اندازه کافی محبت و توجه نکردند و شما را عمیقا دوست نداشتند؟ آیا در روابط فعلی‌تان احساس می‌کنید قرار است طرد یا رها شوید و یا قرار است طرف مقابل‌تان بمیرد یا به شما خیانت کند و برود؟ یعنی ترس از دست دادن و ترس از طرد شدن زیادی دارید؟ آیا حسادت، وابستگی، شکاکی و کنترل‌گری در شما وجود دارد؟ اگر پاسخ‌تان به اکثر سوالات فوق مثبت است، ممکن است در شما طرحواره رهاشدگی فعال باشد و نیاز به درمان وجود داشته باشد. در این مقاله به صورت مفصل درباره نشانه‌ها، ریشه و درمان طرحواره رهاشدگی توضیح خواهیم داد.
طرحواره چیست؟
طرحواره‌ها الگوهای رفتاری، احساسی و فکری هستند که در همه ما وجود دارد و به دوران کودکی یعنی سبک تربیتی والدین و اتفاقاتی که برایمان افتاده است برمی‌گردد و یک سری باورهای اشتباه به همراه ترس و اضطراب را در ما ایجاد می‌کند. این موارد بر سلامت روان، انتخاب شریک عاطفی یا همسر، موفقیت و تمام آینده ما تاثیر منفی می‌گذارد. پس طرحواره‌ها مبحث مهمی هستند و درمان‌شان بسیار ضروری است اگر می‌خواهیم زندگی خوبی داشته باشیم.
اگر می‌خواهید جذب افراد سمی برای شما متوقف شود نیاز است آسیب‌های دوران کودکی یا تله‌های ذهنی خود را درمان کنید. اگر هزینه جلسات مشاوره برای شما بالاست ولی به شدت از شرایط فعلی خود خسته شدید و دنبال راه حل هستید، روی این لینک بزنید و کتاب پیشنهادی ما را تهیه کنید!
نشانه‌های طرحواره رهاشدگی
طرحواره رهاشدگی یکی از 18 طرحواره‌ها است و علائم آن عبارت‌اند از:
- تمایل دارم به دیگران وابسته و چسبیده باشم تا مرا رها نکنند.
- من واقعا مضطرب می‌شوم اگر ندانم شریک عاطفی یا همسرم چه کار می‌کند و یا کجا است.
- من در روابط بسیار وسواسی و با دقت عمل می‌کنم.
- من همیشه در رابطه به دنبال نشانه‌هایی هستم که بیانگر آن است که احساسات شریک عاطفی یا همسرم نسبت به من تغییر کرده است، مرا دوست ندارد و می‌خواهد مرا ترک کند.
- من اغلب با افرادی وارد رابطه می‌شوم که نمی‌توانند نسبت به من متعهد باشند.
- پدر و مادرم در کودکی من افراد بی ثباتی بودند. یک دقیقه گرم و صمیمی و با محبت و یک دقیقه دیگر بسیار سرد و جدی.
- من نمی‌توانم نیازها و خواسته‌هایم را بیان کنم چون می‌ترسم وقتی بیان کنم، شریک عاطفی یا همسرم مرا ترک کند.
- دیگران معمولا مرا ترک می‌کنند.
- وقتی در یک رابطه هستم، خودم و زندگی شخصی‌ام را فراموش می‌کنم و فقط می‌چسبم به رابطه و طرف مقابلم.
- معمولا فرد حسودی هستم و از درون احساس پوچی و بی ارزشی می‌کنم.
- مدام حس می‌کنم و شک دارم که نکند طرف مقابل به من خیانت کند. حتی ممکن است به او تهمت خیانت‌کار بودن هم بزنم.
- نمی‌توانم دوری از شریک عاطفی یا همسرم را حتی برای مدت بسیار کوتاه تحمل کنم.
- ترس از صمیمیت دارم بنابراین دوست ندارم با دیگران ارتباط برقرار کنم و تنهایی را ترجیح می‌دهم.
- قبل از اینکه در رابطه وابسته شوم یا قبل از اینکه طرف مقابل بخواهد من را ترک کند، من او را ترک می‌کنم تا آسیب نبینم. به همین دلیل تا به حال شریک عاطفی عاطفی زیادی داشتم اما نتوانستم رابطه بلندمدت داشته باشم.
تست طرحواره رهاشدگی
اگر به تعداد زیادی از سوالات زیر پاسخ مثبت دادید، نشانه این است که احتمالا در شما طرحواره رهاشدگی (طردشدگی) فعال است.
- اغلب نگران از دست دادن شریک عاطفی، همسر، فرزندان، دوستان یا اعضای خانواده‌ام هستم.
- وقتی شریک عاطفی‌ام وقت خود را با دوستان، خانواده یا همکارانش می‌گذراند، دچار اضطراب، حسادت و یا خشم می‌شوم.
- وقتی شریک عاطفی‌ام بدون من به سفر یا تفریح می‌رود، خشم، حسادت یا اضطراب سراغم می‌آید.
- وقتی همسرم دیرتر از همیشه به خانه می‌آید زود مضطرب و نگران می‌شود و بدترین چیزها را تصور می‌کنم که ممکن است اتفاق افتاده باشد، مثل خیانت.
- وقتی حتی برای مدت کوتاه به تماس‌های تلفنی یا پیام‌هایم جواب نمی‌دهد به شدت نگران و خشمگین می‌شوم.
- فکر می‌کنم بسیاری از افراد غیر قابل اعتماد هستند و ممکن است زود مرا ترک کنند یا به من خیانت کنند.
در صورت تمایل برای انجام تست کامل طرحواره‌ها می‌توانید در واتساپ به شماره 09361835098 پیام دهید.
چرا طرحواره رهاشدگی در من فعال شده است؟
اگر حتی یکی از این اتفاقات فقط یک بار برای شما اتفاق افتاده باشد البته در دوران کودکی، می‌تواند طرحواره رهاشدگی را در شما فعال کند.
- وقتی شما در مدرسه یا در یک کلاس بودید، پدر و مادرتان چند دقیقه دیر به دنبال شما آمدند. در چنین شرایطی کودک این گونه برداشت می‌کند که پدر و مادر او را ترک کرده‌اند و دیگر قرار نیست به دنبالش بیایند چون کودک هنوز متوجه نمی‌شود که ممکن است والدینش در ترافیک گیر کرده باشند یا ممکن است کاری برایشان پیش آمده باشد. بنابراین طرحواره رهاشدگی در او ایجاد می‌شود.
- والدین افراد سرد و بی ثباتی بودند که به کودک زیاد محبت و توجه نمی‌کردند و با او ارتباط صمیمانه نداشتند.
- والدین یا یکی از آنها فوت کرده‌اند.
- والدین از یکدیگر طلاق گرفته‌اند.
- والدین یا یکی از آنها به شما گفته‌اند:«از خونه میرم!»، «ای کاش تو رو به دنیا نیاورده بودم!»، «از خونه بیرونت می‌کنم و میذارم میرم!»، «دیگه دوستت ندارم!»
- والدین به خاطر مشکلاتی که داشتند نمی‌توانستند برای شما به اندازه کافی وقت بگذارند. به عنوان مثال مشکلاتی مثل مشکلات مالی، روانی مثل افسردگی، شغلی و…
- والدین با هم دعوا می‌کردند و مدام یکدیگر را پیش شما تهدید می‌کردند که یکدیگر را ترک خواهند کرد.
- شاهد خیانت والدین به یکدیگر بودید.
- و….
افراد دارای طرحواره رهاشدگی جذب چه افرادی می‌شوند؟
طبق قانون طرحواره‌ها، ما بیشتر اوقات جذب افرادی می‌شویم که طرحواره‌ها به ما دستور می‌دهند. این افراد به ما آسیب بیشتری می‌زنند و طرحواره‌هایمان را تشدید می‌کنند. اگر دارای این طرحواره هستید بیشتر احتمال دارد جذب فردی شوید که بی تعهد، خیانت‌کار، تهدیدکننده مثلا شما را تهدید به جدایی می‌کند، سرد و بی ثبات است. اگر جذب چنین فردی شدید بدانید که رابطه‌تان ناسالم و اشتباه است و برای کاهش وابستگی و جدایی حتما از مشاور کمک بگیرید. اگر درگیر چنین رابطه‌ای شدید و نمی‌توانید از طرف مقابل دل بکنید، می‌توانید از خدمات مشاوره و روانشناسی روان سالم کمک بگیرید.
چگونه طرحواره رهاشدگی را درمان کنم؟
رهاشدگی دوران کودکی‌تان را درک کنید
اتفاقاتی که باعث فعال شدن این طرحواره‌ها در ذهن‌تان شده است را به خاطر بیاورید و آنها را مرور کنید. درک کنید که چرا این طرحواره در شما فعال شده است. سپس با خود تکرار کنید درست است که در کودکی رها شده‌اید یا حداقل این احساس به شما منتقل شده است، اما قرار نیست مجددا این اتفاق بیفتد. این اتفاق در گذشته شما است و قرار نیست در زمان حال یا آینده‌تان تکرار شود.
ترس‌هایتان را شناسایی کنید
ترس‌ها و اضطراب‌هایتان را شناسایی کنید البته ترس‌هایی که به این طرحواره مربوط هستند.
روابط گذشته‌تان را بررسی کنید
ببینید آیا مدام جذب افرادی می‌شوید که طرحواره رهاشدگی را در شما فعال‌تر می‌کنند؟ اگر در چنین رابطه‌ای هستید از مشاور کمک بگیرید تا رها شوید. سپس آگاهی و دانش علمی و معتبرتان را درباره رابطه عاطفی، انتخاب درست شریک عاطفی و عشق افزایش بدهید تا بتوانید فرد اشتباه را از فرد درست تشخیص بدهید و رابطه سالم شکل بدهید.
به افراد مناسب اعتماد کنید
به خانواده، دوستان و یا شریک عاطفی سالم و معتمد، اعتماد کنید و باور کنید که آنها قرار نیست شما را رها کنند و ترس‌تان غیرمنطقی است.
زندگی شخصی خودتان را داشته باشید
برای کاهش وابستگی و کنترل‌گری ناشی از این طرحواره، نیاز است منِ فردی‌تان را هم در کنار رابطه و عشق‌تان پرورش بدهید. به خودشناسی برسید تا توانایی‌ها و استعدادهایتان را بشناسید. سپس آنها را رشد بدهید و در طول روز کارهای مفید و لذت‌بخشی را انجام بدهید. روی زندگی و اهداف شخصی‌تان هم تمرکز داشته باشید و خودتان را وقتی در رابطه هستید، فراموش نکنید.
شک و تردیدها را کنار بگذارید
وقتی خودتان هیچ مدرک معتبری ندیدید که ثابت می‌کند همسرتان به شما خیانت کرده است، شک و تردیدها را کنار بگذارید و ابرازشان نکنید. وقتی شک و تردید به سراغ‌تان می‌آید به خودتان یادآوری کنید که این موضوع حقیقت ندارد و تخیلی بیش نیست که به طرحواره‌تان مربوط است.
عزت نفس‌تان را تقویت کنید
با تقویت کردن عزت نفس، اعتماد به نفس، احساس خودباوری و خودارزشمندی به خودتان کمک می‌کنید از وابستگی ناسالم رها شوید و خودتان را بهتر بشناسید و بیشتر به خودتان تکیه کنید تا به شریک عاطفی‌تان. همچنین این موارد کمک می‌کنند ارتباطات بهتری با دیگران برقرار کنید و رها و طرد نشوید.
کودک درون‌تان را درمان کنید
با کودک درون‌تان گفتگو کنید و به نیازها و خواسته‌های کودکانه‌اش پاسخ بدهید. مثلا اگر صدای درون‌تان به شما می‌گوید نقاشی بکشید یا ورزش کنید تا حال‌تان بهتر شود، این کار را انجام بدهید.
حسادت را ریشه کن کنید
حسادت از احساس حقارت و بی ارزشی درونی می‌آید. اگر به کسی حسودی‌تان می‌شود، آن مورد که دقیقا باعث برانگیخته شدن حسادت در شما شده است را شناسایی کنید و سپس سعی کنید در آن زمینه رشد و پیشرفت کنید تا احساس کمبود نداشته باشید. البته اگر رشد کردن در آن زمینه به صلاح‌تان است. مثلا اگر به اندام همکلاسی‌تان حسودی می‌کنید، ببینید شما از چه روش‌های سالمی می‌توانید به اندام ایده‌آل‌تان برسید تا وقتی چنین فردی را می‌بینید به او حسودی نکنید.
از طرحواره درمانگر کمک بگیرید
این راهکارها، راهکارهای عمومی هستند اما طرحواره‌ها ریشه‌ها و علت‌های متفاوتی دارند و برای درمان کامل و اصولی، ابتدا باید علت و ریشه آن شناسایی شود و بعد درمانگر به شما راهکارهای تخصصی خاص خودتان بدهد. پس به این راهکارها اکتفا نکنید و حتما از طرحواره درمانگر برای درمان طرحواره‌هایتان کمک بگیرید.
سخن پایانی
طرحواره رهاشدگی یکی از طرحواره‌های رایج در جامعه ما است. افراد دارای این طرحواره دارای ترس از دست دادن و ترس از طرد شدن و رها شدن شدید هستند. پس احساس غالب این طرحواره، ترس و اضطراب است. البته سایر علائم این طرحواره به طور کامل در این مقاله توضیح داده شده است. ریشه این طرحواره نیز به دوران کودکی برمی‌گردد. زمانی که کودک احساس کرده است از طرف والدینش طرد و رها شده است و به نیازهای او به اندازه کافی پاسخ داده نشده است. در این مقاله یک سری راهکارهای عمومی و سطحی برای کنترل این طرحواره داده شده است اما تاکید می‌کنیم به دلیل اهمیت طرحواره‌ها در بحث سلامت روان و زندگی، حتما لازم است برای درمان آنها از طرحواره درمانگر کمک بگیرید. می‌توانید در این زمینه از خدمات مشاوره و روانشناسی روان سالم استفاده کنید و به صورت غیرحضوری در کوتاه مدت از ریشه طرحواره‌های فعال‌تان را شناسایی و درمان کنید.
