روانشناسی لجبازی و افراد لجباز (چگونه لجبازی را کنار بگذاریم؟)
تقریبا همه ما با کلمه لجبازی آشنا هستیم و ممکن است برخی از ما این ویژگی را داشته باشیم. لجبازی یکی از ویژگی‌های شخصیتی برخی از افراد است که در شدت‌های متفاوت در افراد دیده می‌شود. لجبازی پیامدهای خاص خود را دارد و اغلب ارتباطات ما را با دیگران دچار مشکل می‌کند. همان طور که همه رفتارهای ما علت‌هایی دارند، لجبازی نیز علل خاص خود را دارد. در این مقاله ابتدا درباره تعریف لجبازی، نشانه‌های آن و علت‌ها توضیح می‌دهیم و سپس به روش‌های درمانی این ویژگی شخصیتی می‌پردازیم. در آخر چندین روش برای برخورد با فرد لجباز، توضیح می‌دهیم.
تعریف لجبازی
یک فرد قبول نمی‌کند، افکارش را تغییر دهد یا طرز فکر و تصمیمش را در مورد شرایط یا عملی تغییر بدهد، چنین فردی لجباز نام دارد. افراد لجباز از لجبازی برای رسیدن به خواسته‌های خود استفاده می‌کنند. مثل کودکی که برای اینکه پدر و مادرش را وادار کند برایش اسباب بازی موردعلاقه‌اش را تهیه کنند، لجبازی می‌کند، جیغ و داد به راه می‌اندازد و… تا در آخر به خواسته خود برسد.
ویژگی‌های افراد لجباز
عزت نفس پایین و اعتماد به نفس پایین، خودخواهی و احساس حقارت از جمله علائم رایج لجبازی هستند. این افراد احساس می‌کنند به عقایدشان احترام گذاشته نمی‌شود. آنها نمی‌توانند مخالفت‌ها را بپذیرند. اگر خواسته آنها انجام نشود، تلافی می‌کنند. آنها مسئولیت کار خود را قبول نمی‌کنند. آنها احساس می‌کنند به عقایدشان احترام گذاشته نمی‌شود و این احساس، ناشی از احساس خودکم‌بینی است که در هر فرد، نسبت به فرد دیگر شدت آن فرق دارد. احساس حقارت نفس، ناشی از تربیت بد والدین به وجود می‌آید. احساس اینکه از فرد دیگری پایین‌تر هستند، از کودکی فرد ریشه می‌گیرد و تمام جنبه‌های زندگی او را در بزرگسالی تحت تاثیر قرار می‌دهد. احساس حقارت از کجا نشات می‌گیرد؟ غفلت توسط والدین، آزار دیدن توسط والدین، فقدان حمایت عاطفی، تبعیض و محرومیت اجتماعی و…
علائم لجبازی در زوجین
زوجین لجباز، مدام بر سر مسائل مختلف کشمکش دارند و از این بحث‌ها هیچ نتیجه‌ای عاید نمی‌شود. وجود اختلاف یعنی افراد با هم متفاوت هستند، باید منافع مشترک را دریابند و برایشان زندگی‌شان مهم باشد، «من» تبدیل به «ما» شود، به هم احترام بگذارند و از هم تعریف کنند، یکدیگر را بفهمند و درک کنند در همه حوزه‌ها از لحاظ عاطفی و جنسی و… اما وقتی زوجین لجباز هستند، این موارد بین‌شان وجود ندارد.
لجبازی در سالمندان
گاهی اوقات لجبازی در افراد سالمند نیز وجود دارد. وقتی افراد سالمند بیمار می‌شوند، آنها حرف دکتر را گوش نمی‌دهند وقرص و داروها را سرموقع نمی‌خورند و این به معنی این است که برای آنها سخت است که قبول کنند که به این مرحله از دوران زندگی خود رسیده‌اند. آنها حتی گاهی اوقات از این که بچه‌ها کارهایشان را انجام می‌دهند لج می‌کنند. به دلیل اینکه سن‌شان بیشتر است، نمی‌توانند حرف کوچک‌تر را گوش دهند، پس این نکات را باید با در نظر گرفتن رعایت ادب و احترام و گفتن جمله «شما بهتر می‌دانید» به آنها گفت.
نحوه برخورد با فرد لجباز
مکالمه را به آرامی پیش ببرید
افراد لجباز در برابر تغییر مقاومت به خرج می‌دهند و فورا حرف‌تان را قبول نمی‌کنند. بنابرایم مکالمه را به آرامی پیش ببرید، بر روی متقاعد کردن دیگران پافشاری نکنید و به او فرصت فکر کردن بدهید. با این روش می‌توانید حرف‌تان را بهتر پیش ببرید و احتمال اینکه حرف‌تان را قبول کند بیشتر خواهد شد.
وقتی عصبانی است، با او صحبت نکنید
در زمان عصبانیت با او صحبت نکنید چون در این زمان او قدرت تفکر و تمرکز کمی دارد و ممکن است از روی خشم و احساسات صحبت کند یا رفتاری انجام بدهد که بعدا منجر به پشیمانی شود. زمانی با او صحبت کنید که در آرامش است و حوصله صحبت کردن را دارد.
مکالمه را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید
یک جا و پشت سر هم حرف‌تان را نزنید بلکه مکالمه‌تان را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید و کم کم حرف‌تان را بزنید تا او فرصت درک کردن حرف‌هایتان را داشته باشد.
در زمان مناسب صحبت کنید
زمان صحبت کردن بسیار مهم است. در شرایطی که حالش خوب نیست یا لجباز است، موقع مناسبی برای حرف زدن نیست. بهتر است زمانی را انتخاب کنید که هر دوتان آمادگی حرف زدن و شنیدن حرفهای یکدیگر را دارید.
علت لجبازی را از او بپرسید
می‌توانید از خودش بپرسید که چرا لجبازی می‌کند و علتش چیست؟ وقتی علتش را بدانید می‌توانید با برطرف کردن علت، این مشکل را تا حد زیادی حل کنید.
گوش شنوای خوبی باشید
مهم است که به فرد لجباز ثابت کنید که شنونده خوبی هستید و حرف‌هایش برایتان ارزشمند است. اگر این حس را به او بدهید، گاردش پایین خواهد آمد و سالم‌تر با شما ارتباط برقرار خواهد کرد.
مستقیم از او انتقاد نکنید
اگر مستقیما به او بگویید که حرفش اشتباه است و بد از او انتقاد کنید، رفتار لجبازانه‌اش تشدید خواهد شد. بهتر است ابتدا حرفش را تایید کنید و به نقطه نظرش احترام بگذارید و بعد انتقاد سازنده با لحن و جمله‌بندی خوب انجام بدهید تا به او بر نخورد.
سعی نکنید او را تغییر بدهید
هرچقدر بیشتر سعی کنید او را تغییر بدهید، او بیشتر نسبت به شما گارد خواهد گرفت. بهتر است شخصیت و دیدگاهش را بپذیرید و به آرامی با او صحبت کنید و نه با خشم و لجبازی. می‌دانیم که سخت است که خونسرد باشید اما بهترین راه ارتباطی همین است.
درمان لجبازی
شنونده خوبی باشید
سعی کنید قبل از اینکه قضاوت کنید یا حرف خودتان را بخواهید پیش ببرید، شنونده خوبی باشید و به حرف دیگران گوش بدهید. از زاویه دید آنها به موضوع نگاه کنید و بررسی کنید. شاید حرف‌شان درست باشد. فقط خودتان را درست و بی نقص ندانید. بدانید که حرف دیگران هم ارزشمند است و می‌تواند درست باشد. شما می‌توانید از حرفهای دیگران چیزهای زیادی یاد بگیرید.
به افراد اعتماد کنید
قرار نیست همه از شما سوءاستفاده کنند و بخواهند به شما ضربه بزنند. افرادی که آنها را می‌شناسید، می‌توانید به آنها اعتماد کنید و آنها را باور داشته باشید. بدبین نباشید.
اشتباهات‌تان را قبول کنید
بدانید که همیشه حرف شما درست نیست. ممکن است دیگران نظرات درستی بدهند و شما بتوانید از حرف‌هایشان چیزهای خوبی یاد بگیرید. اگر از شما انتقاد می‌کنند، کمی به حرف‌شان فکر کنید. اگر حرف‌شان درست است روی خودتان کار کنید. این موضوع به رشد شخصیتی شما کمک می‌کند.
سوالات متداول
-
آیا لجبازی ویژگی خوبی است؟
لجبازی گاهی و تا حدودی خوب است چون باعث سرسختی و قاطع بودن ما می‌شود و باعث می‌شود از حق خود دفاع کنیم اما اگر این ویژگی شدید و افراطی باشد، می‌تواند هم برای فرد و هم برای ارتباطات فرد آسیب‌زننده باشد.
-
آیا لجبازی یک ضعف محسوب می‌شود؟
علی رغم اینکه فرد لجباز در ظاهر فردی مصمم و قوی به نظر می‌رسد اما از درون ضعیف و انعطاف‌ناپذیر است.
-
آیا لجبازی قابل درمان است؟
بله لجبازی هم مثل سایر ویژگی‌های منفی قابل درمان است اگر فرد از کمک حرفهای برای درمان استفاده کند و راه درست را طی کند.
-
آیا ممکن است فردی با ویژگی لجبازی متولد شود؟
بله دانشمندان و محققان ژن لجبازی را کشف کرده‌اند. پس برخی از افراد با لجبازی متولد می‌شوند اما چنین نیست که بگوییم این ویژگی شخصیتی 100% ژنتیکی است. اگر شرایط محیطی فراهم باشد ممکن است ژن فعال شود. در غیر این صورت ژن فعال نخواهد شد و فرد این ویژگی را بروز نخواهد داد.
-
آیا لجبازی یک رفتار است؟
بله لجبازی نوعی طرز تفکر و رفتار است.
-
آیا افراد لجباز تغییر می‌کنند؟
از آنجایی که افراد لجباز به اشتباه بودن خودشان پی نمی‌‌برند و معمولا آن را نمی‌پذیرند، به سختی تغییر می‌کنند اما اگر بپذیرند و روی خودشان کار کنند، می‌توانند اصلاح شوند.
-
آیا در رابطه ماندن با فرد لجباز امکان‌پذیر است؟
بله امکان‌پذیر است اما سخت و آسیب‌زننده است که با چنین فردی در ارتباط باشید. در این ارتباطات معمولا طرف مقابل کم کم فردی افسرده می‌شود و رابطه به رابطه سمی تبدیل می‌شود.
-
آیا افراد لجباز عزت نفس بالایی دارند؟
در یکی از پرسش‌های فوق گفتیم که افراد لجباز درونا ضعیف هستند. بنابراین این افراد عزت نفس کمی دارند برخلاف آنچه که در ظاهر به نظر می‌رسد.
-
آیا با زبان می‌توان فرد لجباز را نرم کرد؟
بستگی دارد. گاهی اوقات بله با چرب زبانی و جمله‌بندی خوب و محترمانه می‌توان فرد لجباز را نرم و قانع کرد.
-
آیا افراد لجباز به موفقیت در زندگی می‌رسند؟
در بیشتر مواقع خیر چون خودشان را درست و بی نقص می‌دانند و از دیگران چیزی یاد نمی‌گیرند و اشتباهات‌شان را اصلاح نمی‌کنند. پس اگر طرز فکر اشتباه داشته باشند یا مسیر اشتباهی را در پیش گرفته باشند، به موفقیت نخواهند رسید.
سخن پایانی
لجبازی یکی از ویژگی‌های منفی است که برخی از افراد دارند. افراد لجباز معمولا خودشان را برتر از دیگران می‌دانند و حرف فقط حرف خودشان است. به علاوه این افراد به شدت در برابر دغییر مقاومت به خرج می‌دهند. لجبازی هم علت‌ها و ریشه خاص خودش را دارد و البته قابل درمان است. اگر فرد به مشاور مراجعه کند و از ریشه این ویژگی شخصیتی را درمان کند، می‌تواند از آن رها شود و رفتار و طرز تفکر سالم‌تری داشته باشد. اگر شما هم این ویژگی شخصیتی را دارید و می‌خواهید آن را برطرف کنید می‌توانید از خدمات مشاوره و روانشناسی روان سالم استفاده کنید.
