تجاوز به دختران (بعد از مورد تجاوز و خشونت جنسی قرار گرفتن، چه کنیم؟)
تجاوز و مزاحمت‌های جنسی، یکی از اتفاقات و تجارب تلخ زندگی است که در هر کشوری ممکن است برای هر فردی رخ بدهد. اگر ترس از تجاوز دارید یا مورد تجاوز قرار گرفته‌اید، حتما این مقاله را تا انتها بخوانید و به توصیه‌ها عمل کنید. ما در کنار شما هستیم!
خشونت و تجاوز جنسی (تجاوز و پس‌لرزه‌های روانی)
در نگاه اول ممکن است مزاحمت جنسی و بدرفتاری با زنان، مرتبط به نظر نرسد، اما شباهت‌های زیادی دارند. مثلا در هر سه مورد، نوعی خشونت فیزیکی یا هیجانی وجود دارد. در هر سه مورد، مردان معمولا بیشتر از زنان قدرت دارند. در مورد تجاوز و بدرفتاری، مردان قدرت جسمی بیشتری دارند. در فرهنگ آمریکای شمالی، بسیاری از مردان به نوعی خود را «محق» می‌دانند و فکر می‌کنند، چون به گروه اجتماعی «مردان» تعلق دارند، در برخورد با زنان حق دارند از بعضی «امتیازها» و پاداش‌های متعلق به این گروه استفاده می‌کنند. مثلا مدیران بلند پایه فکر می‌کنند که حق دارند منشی خود را نوازش کنند. زنان که پیش از خشونت احساس ضعف و بی‌پناهی می‌کردند، بعد از آن بیشتر احساس ضعف و درماندگی می‌کنند زیرا مجبور شده‌اند توجه جنسی ناخواسته را قبول کنند (مزاحمت جنسی)، یا جسم آنها مورد تجاوز قرار گرفته یا کتک خورده است. درواقع درماندگی و بی‌قدرتی، نشان‌دهنده همان موضوع همیشگی است: با زنان معمولا متفاوت از مردان برخورد می‌شود.
مراحل قانونی رسیدگی به پرونده تجاوز، معمولا خجالت‌آور و تحقیرآمیز است، و حق زنان در محرمانه ماندن اسرار بیشتر نقض می‌شود. همه آنها، یعنی خشونت و نحوه برخورد قانونی با شکایت، باعث سکوت بیشتر زنان می‌شود. شباهت سوم نوع خشونت این است که مردم اغلب خود را شماتت می‌کنند.
در آخر باید بگوییم که هر سه نوع خشونت، ریشه در تکوین نقش جنسیتی در کودکی دارد. از مردان انتظار می‌رود که پرخاشگر، غالب و مسلط باشند. از زنان انتظار می‌رود که نرم، مطیع و تسلیم باشند. کودکان، از همان خردسالی یاد می‌گیرند که چیزی به نام استحقاق و قدرت نابرابر در روابط مرد_زن وجود دارد. به این ترتیب، مزاحمت جنسی، تجاوز و بدرفتاری با زنان، همگی مبالغه تاسف‌انگیز نقش‌های جنسیتی است.
باورهای اشتباه درباره تجاوز جنسی
برای زنان مزاحمت جنسی ایجاد می‌شود زیرا «شلوار تنگی که می‌پوشند تحریک‌کننده است.» به زنان تجاوزمی‌شود زیرا «آنقدر لوندی می‌کنند که به نظر می‌آید خودشان هم می‌خواهند». زنان کتک می‌خورند، زیرا «حتما کاری کرده‌اند که شوهرشان عصبانی شده است.» در عوض، به فرد خاطی معمولا طوری نگریسته می‌شود که گویی «مثل هر مرد عادی دیگر» عمل کرده است. هر چند امروزه طرز فکرها بسیار تغییر کرده است، اما گاهی هنوزهم مردان مقصر شناخته نمی‌شوند.
مزاحمت جنسی چیست؟
منظور از مزاحمت جنسی، رفتار ناخواسته مربوط به جنسیت است، مثل اجبار جنسی، توجه جنسی ناخواسته و رفتارهای خصمانه به علت جنسیت زن. اکثر مزاحمت‌های جنسی در محل کار یا در مکان‌های آموزشی روی می‌دهد. نوع اول مزاحمت «این در مقابل آن» نامیده می‌شود. در این حالت، فردی از موضع قدرت در سازمان، به فردی از موضع ضعیف‌تر، به صراحت به او می‌فهماند که برای حفظ شغل، گرفتن نمره در درس، ترفیع و… باید خواسته‌های جنسی او را بپذیرد.
نوع دوم مزاحمت جنسی، محیط خصمانه نامیده می‌شود. در این حالت، فضای مدرسه، دانشگاه یا محل کار آنقدر اهانت‌آمیز می‌شود که دانشجو یا کارمند نمی‌تواند در آن خوب درس بخواند یا کار کند.
اکنون اجازه بدهید چند مثال از مزاحمت جنسی بیاوریم تا بتوانیم آن را بهتر درک کنیم.
1_ اجبار «این در مقابل آن»
دبورا کارمند دفتری در یک شرکت کوچک است. بیل مسئول قسمت بازاریابی است. بیل دائما مزاحم دبورا می‌شود. برایش تعریف می‌کند که از رابطه جنسی خود با همسرش راضی نیست. او چند بار به طرف دبورا رفته ولی هر بار با واکنش منفی روبه رو شده است. در بازسازی شرکت، بیل به مدیریت آن انتخاب می‌شود. در اولین میتینگ، بیل به دبورا می‌گوید:«یا با من رابطه برقرار می‌کنی یا اخراج می‌شوی!». خوشبختانه دبورا از او شکایت می‌کند و برنده هم می‌شود.
2_ محیط خصمانه در محل کار
در یک مطالعه، زنان سیاهپوست شاغل در آتش‌نشانی، بیش از 90 درصد آنها می‌گویند که شوخی‌ها، جوک‌ها و اظهار نظرهای جنسی ناخواسته از سوی همکاران مرد را تجربه کرده‌اند. آنها اظهار دارند که همکاران مرد، کارها و شوخی‌های زشت نیز انجام می‌دهند. مثلا در پوتین آنها مربا می‌ریزند یا ناگهان به دستشویی آنها وارد می‌شوند. همچنین بسیاری از همکاران مرد، با تحویل نگرفتن زنان، حرف نزدن با آنها و ترشرویی، محیطی خصمانه به وجود می‌آورند.
چرا مزاحمت جنسی مسئله مهمی است؟
مزاحمت جنسی به چند دلیل اهمیت دارد:
- مزاحمت جنسی نشان می‌دهد که در جامعه ما مردان قوی‌تر از زنان هستند.
- خواسته‌های جنسی اجباری است، یعنی اگر زنان آنها را قبول کنند، از مزایای اقتصادی یا آکادمیک برخوردار خواهند شد و اگر قبول نکنند، انتظارعواقب منفی را خواهند داشت.
- مزاحمت جنسی از شان زنان می‌کاهد و آنها را به «کالای جنسی» تبدیل می‌کند.
- از زنان «قربانی صامت ساخته می‌شود»، زیرا می‌ترسند و برای ادامه تحصیل یا اشتغال، صدایشان در نمی‌آید.
واکنش رایج زنان در مقابل مزاحمت جنسی
مزاحمت جنسی صرفا مشکل کوچک زنان نیست، بلکه ممکن است زندگی آنها را عوض کند. اگر زن، خواسته‌های جنسی رئیس خود را نپذیرد، ممکن است گزارش کاری منفی دریافت کند، تنزل رتبه بگیرد یا به شغل دیگری منتقل شود. ممکن است او اخراج یا مجبور به استعفا شود. زنی که در دانشگاه، قربانی مزاحمت جنسی می‌شود ممکن است ترک تحصیل کند یا در کلاس‌های استاد مزاحم شرکت نکند. این قربانیان معمولا مدت‌ها رنج می‌برند، حتی زمانی که در محیط‌های فرد مزاحم حضور ندارند. اکثر زنان قربانی تجاوز یا مزاحمت جنسی، احساس اضطراب، ترس، خودتردیدی (شک کردن به خود) خجالت و افسردگی را تجربه می‌کنند. آنها ممکن است خجالت‌زده شوند، زیرا فکر می‌کنند که خودشان تا حدی مقصر بوده‌اند. در عوض، وقتی زنان قربانی جرایمی مثل دزدی و کیف قاپی می‌شوند، کمتر احساس می‌کنند که تقصیر از طرف خود آنها نیز بوده است. زنانی که قربانی مزاحمت جنسی می‌شوند، اعتماد به نفس خود درباره توانایی‌های تحصیلی یا شغلی را از دست می‌دهند. واکنش‌های فیزیکی آنها عبارت‌اند از انواع سردردها، اختلالات غذایی، بی‌خوابی و اختلال استرس پس از سانحه.
نحوه برخورد با مزاحمت جنسی
وقتی زنی قربانی مزاحمت جنسی می‌شود، چه کار می‌تواند بکند؟ در اینجا، توصیه‌هایی می‌شود:
1_ با سیاست و قوانین دانشگاه یا محل کارتان در مورد مزاحمت جنسی آشنا شوید و بدانید که کدام یک از مسئولان دانشگاه یا محیط کار به امور مربوط به مزاحمت جنسی رسیدگی می‌کنند.
2_ اگر به رفتار فردی شک کردید، موضوع را با فردی که به او اعتماد دارید، در میان بگذارید.
3_ در اکثر مواقع، وقتی قربانی، مزاحمت جنسی را نادیده می‌گیرد، بر شدت و فراوانی آن افزوده می‌شود. اگر مشکل ادامه پیدا کرد، به مزاحم بگویید که مزاحمت جنسی او شما را ناراحت می‌کند. استراتژی دیگر این است که یک نامه تایپ شده به او بفرستید. در این نامه رویدادها را با ذکر محل، تاریخ و شرح کامل واقعه توضیح دهید، مخالفت خود با این موضوع را دقیقا به اطلاع او برسانید و به وضوح بگویید که می‌خواهید این کارمتوقف شود. در پایان نامه بگویید کپی این نامه برای آینده حفظ خواهد شد. در پایان، اسم خود را تایپ کرده و نامه را امضا و ارسال کنید. این کار برای افرادی که خجالت می‌کشند به صورت حضوری و قاطعانه حرف خود را بزنند، بسیار موثر است.
4_ همه موارد مزاحمت جنسی را دقیقا یادداشت کنید و از همه نامه‌نگاری‌ها کپی نگه دارید.
5_ اگر مشکل ادامه یافت، آن را به مسئولان ذی ربط گزارش دهید. اگر فرد مسئول واکنش نشان ندهد، در آینده مسئول خواهد بود.
تجاوز چیست؟
می‌توان تجاوز را آمیزش جنسی بدون رضایت طرف مقابل تعریف کرد که به زور یا تهدید به آسیب جسمانی انجام می‌گیرد. یا زمانی انجام می‌گیرد که قربانی از رضایت دادن به این کار ناتوان است (مثلا، معلول ذهنی است). اصطلاح گسترده‌تر، تعدی جنسی است که لمس کردن جنسی و دیگر انواع تماس جنسی ناخواسته و گاهی همراه با فشار و اجبار روانی یا تهدیدات فیزیکی را شامل می‌شود. مثلا، بعضی مردان می‌گویند:«اگرواقعا دوستم داری، باید اجازه بدهی» یا، اگر زنان حرف آنها را گوش نکنند، تهدید می‌کنند که به رابطه خود پایان می‌دهند. تعریف قانونی تجاوز (rape)، برای به کارگیری در شکایت و دادگاه مناسب است.
بعضی تجاوزها را غریبه‌ها انجام می‌دهند، اما اکثر متجاوزین آشنایان هستند. متجاوز، حتی ممکن است خود شوهر باشد. بعضی تخمین‌ها نشان می‌دهد که 10 تا 15 درصد زنان را شوهران یا شوهران قبلی مورد تجاوز قرار می‌دهند. در همه کشورها و در تمام طول تاریخ، تجاوز وجود داشته و دارد. در سال‌های اخیر، سربازان متهاجم، در کشورهایی مثل بنگلادش، قبرس، پرو، سومالی و اوگاندا، به طور سیستماتیک به زنان تجاوز کرده‌اند. در یکی از بدترین نمونه‌ها، سربازان صرب، در یوگوسلاوی سابق، به هزاران زن مسلمان تجاوز کردند. آنها سعی داشتند مسلمانان را از سرزمین مادری خود بیرون برانند. بنابراین تجاوز، اسلحه جنگی نیز هست. بعضی نمونه‌های تجاوز، زیاد سر و صدا به پا نمی‌کنند در حالی که متاسفانه وجود دارند.
ترس از تجاوز
تجاوز جنسی در همه سنین ممکن است روی دهد. دختران چند ماهه تا زنان 90 ساله ممکن است قربانی تجاوز شوند. تحقیقات نشان می‌دهد حدود 40 درصد زنان می‌گویند ازتنها راه رفتن در خیابان وقتی هوا تاریک است، می‌ترسند. در مردان این تعداد حدود 15 درصد است. به علاوه، اکثر مردان وقتی متوجه می‌شوند که زنان چه اقدامات احتیاطی به کار می‌برند، متعجب می‌شوند. ترس از تجاوز، رفتار زنان را کنترل می‌کند و در توانایی‌های آنها اثر می‌گذارد. فرقی نمی‌کند آنها در کجا زندگی می‌کنند. متاسفانه ترس از تجاوز، احساس آزادی را به شدت کاهش می‌دهد.
بعد از تجاوز چه کار کنیم؟
خودتان را مقصر ندانید
شما هیچ تقصیری در تجاوز ندارید. اگر نوع پوشش شما مهم بود، پس چرا حتی به نوازادان و یا افراد با پوشش بسته هم تجاوز می‌شود؟ این موضوع ثابت می‌کند که تجاوز هیچ ارتباطی به نوع پوشش شما ندارد. این موضوع به مشکلات روانی فرد متجاوز مربوط است. مشخص است که یک فرد سالم هرگز چنین کاری را انجام نمی‌دهد.
به موقعیت امن بروید
بعد از این اتفاق سریعا به جای امنی بروید و یا می توانید با پلیس تماس بگیرید تا نزد شما بیایند. هرگز از تماس گرفتن با پلیس نترسید چون تا زمانی که خودتان نخواهید، پلیس چیزی به خانواده شما اطلاع نمی‌دهد. پس نگران نباشید.
لباس‌هایتان را عوض نکنید
وقتی به موقعیت امن رفتید، لباس‌های خود را اصلا عوض نکنید و سریعا به نزدیک‌ترین کلانتری مراجعه کنید. آنها پرونده تشکیل می‌دهند و شما را به مراکز معاینه می‌فرستند. سپس از طریق پرونده شما پیگیری می‌شود و فرد متجاوز پیدا می‌شود. اگر هم لباس‌های خود را عوض کردید، لباس‌هایی که موقع تجاوز تن شما بود را حتما به کلانتری ببرید تا بررسی شود.
به پزشک و روانشناس مراجعه کنید
می‌دانیم که سخت است بخواهید درباره تجاوز صحبت کنید اما بدانید که مشاوره بعد از این اتفاق بسیار مهم است تا تروماها و آسیب‌های روانی شما سریعا تسکین پیدا کند. هرگز بعد از تجاوز نخواهید به تنهایی مشکلات روانی و آسیب‌ها را به تنهایی حل کنید. روانشناس، یکی از افراد امن و قابل اعتمادی است که می‌توانید با او صحبت کنید.
سخن پایانی
متاسفانه در همه جوامع و کشورها تجاوز و یا مزاحمت‌های فیزیکی و جنسی در محیط‌های مختلف اتفاق می‌افتد. ما باید آموزش ببینیم که اگر چنین اتفاقی افتاد، چگونه باید با آن فرد برخورد کنیم تا مزاحمتش تکرار نشود و یا اگر مورد تجاوز قرار گرفتیم، بعد از آن چه گام‌هایی را باید طی کنیم تا بتوانیم این تروما را حل کنیم. این مقاله برای دختران و خانم‌ها نوشته شده اما به این معنا نیست که پسران در معرض خطر تجاوز نیستند یا برای آنها اتفاق نمی‌افتد. در آینده تلاش می‌کنیم یک مقاله جداگانه برای مردان بنویسیم.
