دلم گرفته احساس تنهایی میکنم (چگونه از تنها بودن لذت ببریم)
«اساس تنهایی میکنم. حس میکنم هیچکس در کنار من نیست.»، «از تنهایی خودم لذت نمی‌برم و حس میکنم همش کسی باید پیشم باشه.» این جملات برایتان آشنا است؟ آیا شما هم این احساس را دارید؟ اگر پاسخ‌تان مثبت است و می‌خواهید ارتباط‌تان را با خودتان بهتر کنید تا دائما نیاز به حضور کسی نداشته باشید، این مقاله را بخوانید. البته هدف از این مقاله این نیست که شما کاملا تنها باشید و نیاز به ارتباطات اجتماعی نداشته باشید چون این موضوع اصلا امکان‌پذیر نیست و همه ما انسان‌ها نیاز داریم با دیگران در تعامل باشیم اما باید یاد بگیریم ارتباط خوبی با خودمان هم برقرار کنیم و وابسته دیگران نباشیم.
تعریف احساس تنهایی از لحاظ روانشناسی
به گفته انجمن روانشناسی آمریکا، تنهایی عبارت است از ناراحتی یا ناراحتی شناختی ناشی از تنها بودن یا تنها تصور کردن خود. انجمن روانشناسی آمریکا، این احساس را به عنوان پریشانی عاطفی تعریف می‌کند که وقتی نیازهای غریزی ما برای صمیمیت و همراهی برآورده نمی‌شود، این احساس سراغ ما می‌آید. این احساس می‌تواند واقعی یا ساخته ذهن ما باشد. مثلا گاهی در یک جای شلوغ هستید ولی احساس تنهایی می‌کنید، این یک حالت ذهنی است اما وقتی واقعا در جایی هستید که کسی نیست، این احساس تنهایی، واقعی است.
چرا احساس تنهایی میکنم؟
تنها زندگی می‌کنید
اگر تنها زندگی می‌کنید و دوستان و خانواده‌تان هم پیش شما نیستند و با کمتر کسی رفت و آمد می‌کنید، این موضوع می‌تواند در شما احساس تنهایی ایجاد کند.
به تازگی مهاجرت کردید
اگر از شهری به شهر دیگر رفتید یا کشور خود را تغییر دادید، طبیعی است که مدتی احساس تنهایی داشته باشید تا زمانی که با این تغییر کنار بیایید و سازگار شوید. البته هرچقدر بیشتر تلاش کنید ارتباطات اجتماعی‌تان را افزایش دهید و به دنبال شناختن این محیط جدید بروید، زودتر سازگاری رخ می‌دهد و سریع‌تر می‌توانید از شر احساس تنهایی خلاص شوید.
افراد قابل اعتماد کمی در اطراف شما هستند
اگر دوستان یا خویشاوندان قابل اعتماد کمی داشته باشید، طبیعتا احساس تنهایی خواهید داشت. به همین دلیل باید تلاش کنید ارتباطات‌تان را گسترده‌تر کنید. اگر افرادی که در زندگی شما هستند، قابل اعتماد نیستند، لازم است در گروه‌های اجتماعی دیگر، به دنبال ارتباطات سالم‌تر دیگری باشید. اگر نمی‌دانید چطور دوستان جدید پیدا کنید، می‌توانید مقاله مرتبط را مطالعه کنید که به این جمله لینک کردیم.
سلامت روان و جسم پایینی دارید
اگر میزان سلامت روان و جسم شما پایین باشد، بیشتر احتمال دارد احساس تنهایی کنید. مثلا افرادی که با مشکلاتی مثل افسردگی، اضطراب و… دست و پنجه نرم می‌کنند، بیشتر نیاز دارند افرادی که دوست‌شان دارند، در کنارشان باشند.
به تازگی عزیزی را از دست دادید
در صورتی که به تازگی عزیزی را از دست داده باشید، طبیعی است که مدتی احساس تنهایی داشته باشید، تا زمانی که دوران سوگواری‌تان به اتمام برسد و به پذیرش برسید. معمولا 6 ماه تا یک سال طول می‌کشد تا این فرایند سوگواری کامل تمام شود اما گاهی کمتر هم طول می‌کشد، این موضوع به تیپ شخصیتی، میزان سلامت روان و تلاش‌های شما نیز بستگی دارد.
مشکلات مالی زیادی دارید
اگر مشکلات مالی زیادی دارید، احتمالا بیشتر احساس تنهایی خواهید کرد. مشکلات مالی، در ما استرس‌های شدیدی را ایجاد می‌کنند و همچنین ما در این شرایط نیاز بیشتری به دیگران و حمایت‌هایشان داریم. اگر این حمایت‌ها وجود نداشته باشد، احساس تنهایی خواهیم کرد.
علائم احساس تنهایی
بسته به علت احساس تنهایی و تیپ شخصیتی شما، علائم ممکن است متفاوت باشد اما به طور کلی علائم به شرح زیر است:
- احساس غم، پوچی و خالی بودن، ناراحتی و فقدان ارتباط با دیگران
- احساس طرد شدن از جمع
- احساس اینکه کسی به حرف‌های شما گوش نمی‌دهد و شما را درک نمی‌کند
- احساس تنهایی حتی زمانی که افراد زیادی در اطراف شما هستند
- احساس ناامنی در جمع
- انرژی نداشتن
- بی‌خوابی، تلاش زیاد برای خوابیدن یا زیاد خوابیدن
- احساس بی‌ارزشی
- اجتناب از حضور در جمع‌ها و گروه‌های اجتماعی
- بی‌اعتماد بودن نسبت به دیگران
- مشکلات خوردن یعنی پرخوری عصبی یا کم خوری عصبی
احساس تنهایی مداوم و درمان نشده، چه خطراتی برای سلامتی شما دارد؟
مواردی که در ادامه می‌آوریم، برای ترساندن یا ناامید کردن شما نیست بلکه برای ایجاد انگیزه بیشتر در شما است که برای درمان و حل احساس تنهایی خود قدم بردارید. وقتی پیامدهای یک موضوع را بدانیم و از آن آگاه باشیم، زودتر برای رفع آن قدم برمی‌داریم و آن را جدی می‌گیریم.
مرگ زودرس
تحقیقات ثابت کرده‌اند که 20 تا 30 درصد افرادی که مدت زمان زیادی احساس تنهایی عمیقی داشتند، با مرگ زودرس فوت کردند. ارتباطات اجتماعی قوی، می‌تواند حدود 50 درصد از وقوع مرگ زودرس پیشگیری کند.
به خطر افتادن سلامت قلب و عروق
تحقیقات ثابت کردند که احساس تنهایی می‌تواند خطر مبتلا شدن به مشکلات قلبی-عروقی و خطر وقوع سکته مغزی را تا حدود 30 درصد افزایش دهد. همچنین تنهایی، می‌تواند فشار خون افراد را بالا ببرد.
خطر ابتلا به زوال عقل
احساس تنهایی مداوم و طولانی‌مدت، می‌تواند تا 40% خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش دهد.
داشتن علائم شدیدتر سرماخوردگی
در سال 2017 پژوهشی که روی 160 شرکت‌کننده انجام شد، ثابت کرد افرادی که در مدت طولانی تنها در اتاقی زندگی می‌کردند، وقتی در معرض ویروس سرماخوردگی قرار داده شدند، علائم شدیدتری را از خود نشان دادند نسبت به افرادی که در اتاق تنها نبودند و ارتباط خوبی با هم اتاقی خود داشتند.
سلامت روان پایین
احساس تنهایی مداوم و درمان نشده، ارتباط مستقیم با افسردگی، کاهش انرژی و سایر مشکلات روانی دارد. اما داشتن ارتباطات اجتماعی خود و داشتن ارتباط خوب با خود، تا حد زیادی سلامت روان ما را بالا می‌برد.
آیا برای کاهش احساس تنهایی، درست است وارد رابطه عاطفی شویم؟
پاسخ این سوال با قاطعیت، منفی است! مثلا اگر احساس تنهایی شما از درون و به دلیل طرحواره‌های شما باشد، مثل طرحواره محرومیت هیجانی و رهاشدگی، با قاطعیت می‌گویم که حتی اگر با 1000 نفر هم وارد رابطه شوید، همچنان این احساس تنهایی عمیق در وجود شما خواهد ماند. به دلیل اینکه مسئله در وجود شما است و نه در بیرون از شما. مثلا فرض کنید یک ماشین، موتورش نیاز به سرویس و تعمیر داشته باشد اما این راننده به جای تعمیر موتور، بدنه ماشین را رنگ بزند و زیباتر کند. آیا این ماشین با این کارها درست می‌شود؟ قطعا خیر!
گاهی ما هم به تعمیر و سرویس درون خودمون نیاز داریم. حتی یک موبایل هم گاها آپدیت می‌شود و هرگز تا ابد با تنظیمات کارخانه نمی‌ماند. ما انسان‌ها هم نیاز به آپدیت داریم و اگر بخواهیم با تنظیمات خانواده خود بمانیم، قطعا زندگی را باختیم!
پس وقتی مسئله درونی باشد، با روابط عاطفی و… درست نمی‌شود. اگر شک دارید که احساس تنهایی‌تان ناشی از طرحواره‌ها است یا به دلایل دیگر است، می‌توانید به واتساپ یا تلگرام شماره 09361835098 پیام دهید و درخواست انجام دادن تست طرحواره‌ها را به صورت رایگان داشته باشید!
اما اگر این احساس تنهایی به دلیل این باشد که ارتباطات اجتماعی ندارید، مجدد باید آن را ریشه‌یابی و حل کنید. مثلا اگر ضعف در مهارت‌های ارتباطی باعث شده نتوانید دوست صمیمی برای خود پیدا کنید، این مهارت آموختنی است و می‌تونید آن را با مطالعه و تمرین کسب کنید.
به هر حال درمان و رفع احساس تنهایی فقط با رابطه عاطفی امکان‌پذیر نیست. گاهی وقتی عمیقا احساس تنهایی داریم، چون فقط هدف‌مان این است که از این احساس مسخره رها شویم، با هر کس که از راه می‌رسد وارد رابطه می‌شویم و بعد آسیب‌های بیشتری می‌بینیم. انگار خودمان را از چاله در چاه می‌اندازیم. پس لطفا این کار را نکنید!
چطور از احساس تنهایی خلاص شوم؟
هر روز سپاسگزاری کنید
وقتی احساس تنهایی داریم، حس می‌کنیم هیچ کس و یا هیچ چیز خوبی در زندگی‌مان وجود ندارد! اما این تفکر، یک تحریف شناختی است و با واقعیت زندگی هیچکسی مطابقت ندارد. برای اینکه ذهن‌مان را از حالت بدبینی و منفی‌نگری خارج کنیم و حس خوب واقعی به خودمان بدهیم، بیاییم هر روز یا هر شب قبل از خواب، بابت 3 چیز در زندگی‌مان شکرگزاری انجام دهیم. مثلا بنویسیم یا آن را در ذهن خود مرور کنیم که: سپاسگزارم بابت داشتن سقف بالای سرم. سپاسگزارم که مادر و پدرم در قید حیات هستند و می‌توانم آنها را ببینم و لمس کنم. سپاسگزارم بابت اینکه دست و پاهای سالمی دارم.
برای خانواده و دوستان خود زمان بگذارید
مهم نیست که چند نفر در کنار شما هستند، حتی اگر یک نفر را در کنار خود دارید، برای او گاهی زمان بگذارید. با هم بیرون بروید، صحبت کنید و… اگر خود را در ارتباطات کامل کنار بکشید و تلاشی نکنید، طرف مقابل ناخودآگاه این برداشت را می‌کند که شما مشتاق نیستید با او صحبت یا معاشرت کنید، پس او هم خودش را کنار می‌کشد و دیگر سراغی از شما نمی‌گیرد. پس بخشی از خراب شدن ارتباطات‌مان به دلیل کم‌کاری‌های ما است و چه خوب می‌شود اگر آن را قبول کنیم و برای روابط‌مان به طور متعادل وقت بگذاریم.
فعالیت‌هایی را در طول روز انجام دهید که به آنها علاقه دارید
ممکن است بگویید:«دیگه به هیچی علاقه ندارم و از چیزی لذت نمی‌برم.» اما می‌دانید چرا این اتفاق افتاده است؟ چون مدت زیادی است به خودتان رسیدگی نکردید! و درواقع ارتباط‌تان را با خود قطع کردید. پس اگر با این شرایط ادامه دهید که اوضاع بدتر می‌شود. شروع کنیم کم کم، حتی در حد 5 دقیقه در روز، یک فعالیتی که دوست دارید را انجام دهید مثل نقاشی، فیلم دیدن، بیرون رفتن و… با نشستن و دراز کشیدن دائمی، حال کسی عوض نمی‌شود. اگر نمی‌دانید به چی علاقه دارید و خودشناسی‌تان کم است، می‌توانید به واتساپ یا تلگرام شماره 09361835098 پیام دهید و تست شخصیت شناسی MBTI را انجام دهید. این تست خود واقعی و جزئیات شخصیت شما را توضیح می‌دهد و به شما کمک می‌کند به زندگی‌تان معنا بدهید.
بیرون بروید
با همیشه در خانه ماندن، قرار نیست اتفاق خوبی برای شما بیفتد. برای اینکه ارتباطات اجتماعی‌تان را بیشتر کنید و با آدم‌ها آشنا شوید، باید بیرون بروید و در اجتماع قرار بگیرید. مهم نیست که به پیاده‌روی می‌روید، کلاس می‌روید یا کجا می‌روید، مهم این است که بیرون بروید.
خاطرات خوب زندگی‌تان را بنویسید
فکر کنید و هر روز یک خاطره خوبی که در زندگی‌تان دارید را بنویسید. این کار به شما کمک می‌کند به خاطر بیاورید که چه روزهای خوبی داشتید و تنها نبودید. حتی اگر الآن تنها هستید و روزتان خوش نمی‌گذرد، اما می‌توانید مثل قبل چنین زندگی را برای خود مجدد بسازید.
به خود لبخند بزنید
وقتی از جلوی آیینه دستشویی یا اتاق یا جای دیگر راه می‌روید، در آیینه به خود نگاه کنید و لبخند بزنید. می‌دانم این کار اوایل برای شما سخت خواهد بود چون اکثر ما آدم‌ها عادت نداریم به خود لبخند بزنید و با خود رفتار خوبی داشته باشیم، اما باید یاد بگیریم تا از تنهایی خود حس بدی نداشته باشیم.
از یک حیوان خانگی نگهداری کنید
اگر شرایطش را دارید، یک حیوان خانگی را به سرپرستی بگیرید و از آن نگهداری کنید. بازی کردن با حیوان خانگی و وقت گذراندن با او نیز می‌تواند احساس تنهایی شما را کمتر کند.
با روانشناس صحبت کنید
یک روانشناس نمی‌تواند شما را از تنهایی در بیاورد. این شما هستید که این کار را باید انجام دهید اما یک روانشناس می‌تواند به شما کمک کند با شرایط زندگی‌تان کنار بیایید و آن را بپذیرید. به علاوه به شما یادآوری می‌کند که چه قدرت و توانایی‌هایی دارید و می‌توانید از طریق آنها به سمت جلو حرکت کنید و زندگی خوبی برای خود بسازید. پس کمک گرفتن از یک روانسناس را جدی بگیرید.
سخن پایانی
اگر احساس تنهایی می‌کنید، روی خودتان و ارتباطات اجتماعی‌تان کار کنید. هرگز به خاطر احساس تنهایی، وارد هر رابطه‌ای نشوید. به علاوه اجازه ندهید سالیان سال با احساس تنهایی آزاردهنده زندگی کنید چون برای سلامت جسم و روان به شدت مضر است. ما انسان‌ها هم نیاز به تنهایی داریم و هم نیاز به ارتباطات اجتماعی و هر دو اینها باید به طور متعادل در زندگی ما باشند.
