روانشناسی خانواده شاد (عوامل نشاط در خانواده)
خانواده تاثیر مستقیم و زیادی بر روی سلامت روانی، سلامت جسمی و آینده ما می‌گذارد. درست است که ما افرادی را داریم که خانواده‌های پر از مشکل و تنش داشتند اما خودشان سلامت روان نسبی را دارند و آینده و زندگی خوبی هم برای خودشان ساخته‌اند. به هر حال خانواده تاثیرگذار است اما ما هم قدرت اراده و عمل در زندگی شخصی‌مان داریم و این ما هستیم که تصمیم می‌گیریم چقدر از طرف خانواده آسیب‌هایی که به ما وارد شده ماندگارتر باشد. در این مقاله قصد داریم ابتدا درباره تاثیر خانواده بر روی سلامت روان و زندگی افراد صحبت کنیم و سپس توضیح بدهیم که چگونه می‌توانید خانواده شادی داشته باشید تا کمترین آسیب‌ها به شما و سایر اعضای خانواده وارد شود و جو خانوادگی خوب و سالمی داشته باشید.
چرا مهم است که خانواده شاد داشته باشیم؟
از افسردگی به دور خواهید بود
خانواده‌هایی که مشکلات زیادی ندارند، پرتنش نیستند و خانواده ای شاد و با روحیه هستند، مسلما افراد این خانواده احتمال کمی دارد که به افسردگی مبتلا شوند. اگر در خانواده انرژی مثبت زیادی جاری باشد و انرژی منفی کمتر باشد، آن خانواده کمتر دچار غم، اندوه و ناامیدی مزمن خواهد بود.
مبتلا به اضطراب نخواهید شد
البته اضطراب یک هیجان اجتناب‌ناپذیر است یعنی همه ما در زندگی خود گاهی اضطراب را تجربه می‌کنیم اما مهم این است که اضطراب بسیار شدید و مزمن نباشد تا به سلامت روان و زندگی‌مان آسیب نزند. در خانواده‌های شاد به دلیل وجود حمایت، محبت، توجه و انرژی مثبت در حد لازم، افراد معمولا آرامش بیشتری دارند و کمتر ممکن است دچار اضطراب مزمن یا اختلالات اضطرابی بشوند.
دچار افت تحصیلی یا شغلی نخواهید شد
در خانواده‌های شاد و سالم، فرزندان می‌توانند بهتر و با تمرکز بیشتری مسیر زندگی‌شان را به درستی مشخص کنند و در زمینه تحصیل و شغل موفقتر عمل کنند. این افراد کمتر دچار افت تحصیلی یا شغلی می‌شوند چون ذهن‌شان آرام است، محیطی که در آن زندگی می‌کنند هم تا حد زیادی آرام است و این افراد را بهم نمی‌ریزد، بلکه تمرکزشان را نیز تقویت می‌کند. پس خانواده شاد می‌تواند به نوعی و تا حدودی تضمین‌کننده موفقیت شغلی و تحصیلی افراد باشد و کمک‌شان کند که رشته تحصیلی و شغل مناسب با تیپ شخصیتی و توانمندی‌هایشان را انتخاب کنند.
طرحواره‌های ذهنی فعال کمتری خواهید داشت
طرحواره‌ها الگوهای رفتاری و احساسی هستند که از دوران کودکی در ما ایجاد می‌شوند و هر کدام از این طرحواره‌ها به نوعی به باورهای ما، تصوری که از خودمان و زندگی‌مان داریم و به روابط ما در آینده و زمان فعلی آسیب می‌رسانند. پس هرچقدر طرحواره‌های فعال کمتری داشته باشیم، هم سلامت روان و جسم بیشتری خواهیم داشت و هم آینده و ارتباطات بهتری خواهیم داشت.
مشکلات رفتاری کمتری خواهید داشت
مشکلات رفتاری مثل داشتن رفتارهای پرخاشگرانه اغلب به دلیل ترییت خانوادگی اشتباه و یا الگوبرداری از رفتارهای اشتباه اعضای خانواده در فرد ایجاد می‌شود. اگر خانواده، خانواده شاد و سالمی باشد، کمتر در اعضای خانواده چنین رفتارهای اشتباه دیده خواهد شد و افراد سلامت رفتاری نیز خواهند داشت.
ازدواج ناموفق کمتر اتفاق خواهد افتاد
ازدواج‌های موفق نیز اکثر اوقات به سلامت و وضعیت خانوادگی افراد برمی‌گردد. ازدواج ناموفق دلایل مختلفی دارد از جمله فرار از فشار خانواده، وابستگی، ازدواج اجباری و… این مسائل اکثر مواقع به خانواده‌ها مربوط می‌شود. پس اگر خانواده، خانواده شاد و سالمی باشد، فرزندان سالمی نیز تربیت خواهد کرد که این افراد آن قدر بلوغ و پختگی خواهند داشت که بتوانند ازدواج موفق داشته باشند.
نسل‌های بعدی اشتباه تربیت نخواهند شد
وقتی خانواده ناسالم باشد و جو خوب و شادی نداشته باشد، مسلما فرزندان آن خانواده‌ها دچار آسیب‌هایی خواهند بود و نخواهند توانست نسل‌های بعدی را به خوبی تربیت کنند اما اگر خانواده شاد و سالم باشد، نسل‌های بعدی نیز به احتمال زیاد همان گونه تربیت خواهند شد و در محیطی خوب بزرگ خواهند شد.
کمتر دچار بیماری‌های جسمانی خواهند شد
وقتی خانواده شاد و سالم نباشد، افراد دچار بیماری‌های روانی خواهند شد که درباره این موضوع در موارد بالا توضیح دادیم. از آنجایی که روان و جسم انسان از هم جدا نیستند و روی یکدیگر تاثیر می‌گذارند، فردی که بیماری روانی داشته باشد، دچار بیماری‌های جسمانی هم خواهد شد. به این بیماری‌ها که منشاء روانی دارند، بیماری‌های روان تنی (سایکوسوماتیک) گفته می‌شود.
چگونه خانواده شاد داشته باشیم؟
بین شغل و زندگی شخصی‌تان تعادل برقرار کنید
یکی از مواردی که کمک می‌کند خانواده شادی داشته باشید این است که بین شغل و زندگی شخصی‌تان تعادل ایجاد کنید و به هر کدام به اندازه کافی رسیدگی کنید. البته این مورد برای افراد شاغل است. منظورمان این است که بیش از حد اعتیاد به کار نداشته باشید که از خانواده و زندگی شخصی‌تان غافل شوید و بیش از حد غرق در زندگی شخصی‌تان نشوید که از خانواده‌تان غافل شوید و وقت متعادلی برای خانواده‌تان اختصاص بدهید، نه کم و نه بیش از حد زیاد.
به سلامت روانی و جسمانی‌تان رسیدگی کنید
اگر می‌خواهید خانواده شاد و سالمی داشته باشید، باید خودتان هم همین ویژگی‌ها را داشته باشید یعنی شاد و سالم باشید. در غیر این صورت سایر اعضای خانواده‌تان هم نمی‌توانند شاد باشند. پس باید به سلامت روانی و جسمانی‌تان رسیدگی کنید و مراقب خودتان باشید. اگر از مشکلات روانی مثل افسردگی و اضطراب رنج می‌برید از روانشناس برای درمان کمک بگیرید و اگر مشکلات جسمانی دارید، از پزشک متخصص کمک بگیرید. به هر حال باید سلامتی‌تان را ارتقا بدهید تا خانواده‌تان هم سالم‌تر و شادتر شوند.
مرزهای سالمی را در خانواده ایجاد کنید
برای اینکه خانواده شاد داشته باشید، باید مرزهای سالمی را در خانواده‌تان ایجاد کنید. منظورمان این نیست که سختگیر و کنترل‌گر باشید و یا اعضای خانواده‌تان را بابت اشتباهات‌شان تنبیه کنید. بلکه منظورمان این است که هر فردی در خانواده حریم خصوصی داشته باشید و یک سری قوانین سالم در خانواده باشد تا همه از این قوانین رضایت داشته باشند. مثلا احترام متقابل، محبت و حمایت و… باید جزء قوانین رابطه باشند و در هر شرایطی اجرا شوند.
با هم صحبت کنید
ارتباط برقرار کردن با اعضای خانواده بسیار مهم و ضروری است. اگر با خانواده‌تان صحبت نکنید، احساسات و افکارتان را با آنها در میان نگذارید و صمیمی نباشید، نخواهید توانست خانواده شادی داشته باشید. پس هر روز برای خانواده‌تان وقت معقولی را صرف کنید تا ارتباطات خانوادگی‌تان مستحکم و به خوبی حفظ شود.
وقت با کیفیتی را با خانواده‌تان بگذرانید
لازم است هر هفته دو بار با خانواده‌تان تفریح کنید یا سرگرمی داشته باشید تا وقت با کیفیتی را با آنها بگذرانید. این سرگرمی‌ها می‌توانند داخل منزل باشند و یا خارج از منزل. انجام دادن این کارها و وقت گذاشتن برای خانواده، باعث افزایش شادی، نشاط، صمیمیت و استحکام خانواده می‌شود. پس حتما با اعضای خانواده‌تان در طول هفته فعالیت‌های مشترک انجام بدهید.
با هم تصمیم‌گیری کنید
در برخی از خانواده‌ها تصمیم‌گیری‌ها بدون مشورت یکدیگر انجام می‌شود اما این کار درست نیست. اگر تصمیم‌گیری شخصی نیست و به اعضای خانواده‌تان هم مربوط می‌شود، ابتدا این موضوع را با خانواده در میان بگذارید و با مشورت کردن با یکدیگر و گوش کردن به نظرات یکدیگر به صورت نهایی تصمیم بگیرید. انجام دادن این کار به معنی احترام گذاشتن به نظر اعضای خانواده است و همچنین یک فعالیت مشترک محسوب می‌شود که می‌تواند همبستگی و شادی را در خانواده افزایش بدهد.
با اعضای خانواده‌تان همدلی کنید
اگر اتفاق بدی می‌افتد و اعضای خانواده‌تان ناراحت هستند و یا حال‌شان خوب نیست، با آنها همدلی کنید و سعی کنید درک‌شان کنید. سعی کنید آرامش‌دهنده خانواده‌تان باشید و نه کسی که به تنش‌های خانوادگی اضافه می‌کند. برای داشتن خانواده‌اش شاد، باید در لحظات سخت هم در کنار هم باشید و به یکدیگر آرامش و حس امنیت بدهید.
با هم شام میل کنید
شاید این راهکار بسیار جزئی و ریز به نظر برسد اما مهم است و در بلندمدت می‌تواند باعث شادی و استحکام خانواده شود. این راهکار این است که حداقل شام را سعی کنید بیشتر اوقات دور هم و با هم میل کنید.
به بزرگان خانواده احترام بگذارید
بزرگان خانواده به شادی و سلامت خانواده کمک می‌کنند و در این موضوع نقش دارند. پس با بزرگان فامیل هم وقت بگذرانید و به آنها احترام بگذارید.
از یکدیگر حمایت کنید
خانواده‌هایی که از یکدیگر و فعالیت‌های یکدیگر حمایت می‌کنند، خانواده‌های سالم و شادی هستند. مانع پیشرفت و رشد یکدیگر نشوید. از یکدیگر حمایت کنید و کمک کنید که پیشرفت کنید. حتی اگر فعالیت‌ها و یا اهداف و آرزوهای یکدیگر را دوست ندارید اما همچنان سعی کنید به رشد یکدیگر کمک کنید. به هر حال هر فردی علاقه‌مندی‌هایی دارد و می‌خواهد از طرف خانواده حمایت شود. شما این کار را انجام بدهید.
با هم جشن بگیرید
اگر یکی از اعضای خانواده حتی موفقیت بسیار کوچکی کسب کرده است، با هم جشن بگیرید و موفقیتش را بزرگ و مهم جلوه بدهید.
قدردان یکدیگر باشید
یکی دیگر از کارهایی که باید انجام بدهید برای داشتن خانواده شاد، این است که قدردان یکدیگر باشید. هر روز از یکدیگر تشکر و قدردانی کنید از طریق کلام‌تان و یا از طریق رفتارهایی مثل هدیه دادن و ا نوشتن نامه تشکر.
مشکلات خانوادگی‌تان را با گفتگو حل کنید
به هر حال در هر خانواده‌اش مشکلاتی وجود دارد. به جای لجبازی کردن، خشمگین شدن، قهر کردن و سایر رفتارهای اشتباه، یاد بگیرید با گفتگوی موثر و سازنده مشکلات‌تان را حل کنید. در فضا، مکان و فرصت مناسب درباره مشکلات‌تان یکی یکی صحبت کنید تا به نتیجه خوب برسید. اگر در زمینه حل مشکلات و بهبود ارتباطات خانوادگی‌تان نیاز به کمک تخصصی داشتید می‌توانید از خدمات مشاوره و روانشناسی روان سالم کمک بگیرید.
سخن پایانی
داشتن خانواده‌ای شاد، لازمه داشتن سلامت روان و جسم و آینده‌ای خوب است. اگر در خانواده‌ای خوب و شاد بزرگ و تربیت شوید، زندگی‌تان بهتر خواهد بود. اگر می‌خواهید ارتباطات خانوادگی‌تان را بهبود ببخشید، منتظر نباشید سایر اعضای خانواده‌تان شروع کننده باشند، خودتان شروع کنید و گام‌های مثبت در جهت رسیدن به شادی بردارید. در این مقاله با راهکارهایی سعی داشتیم به شما کمک کنیم که خانواده‌ای شاد داشته باشید. مشاوران خانواده در این زمینه می‌توانند بهتر و تخصصی‌تر شما را راهنمایی کنند.
